Tazminat Nedir? Maddi, Manevi Tazminat Davası?

Tazminat Nedir? 

Hukuka aykırı bir eylem sonucunda meydana gelen maddi ya da manevi zarara karşılık olarak ödenen bedeldir. Diğer bir deyişle tazminat, zararların giderilmesi amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen ya da mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen parasal bir değer ya da edimdir.   

1. Tazminat Davaları Nelerdir?  

1. Maddi Tazminat Davası

Hukuka aykırı bir eylem nedeniyle malvarlığında azalma meydana gelen kişininin bu zararının giderilmesini talep edebildiği dava türüdür.

      b. Manevi Tazminat Davası

Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle zarar gören kişinin, kişilik değerlerinde iradesi dışında meydana gelen eksilme sebebiyle çekilen manevi üzüntülerin, ızdırap ve acıların dindirilmesi ve telafisi için açılan bir dava türüdür.

Bu manevi tazminat dava türünde ağır bedensel zarar ya da ölüm durumunda, zarar görenin ya da ölenlerin yakınlarına da manevi tazminat olarak uygun bir miktar paranın ödenmesine karar verilebilmektedir.

Tazminat Davalarında Hangi Giderlerinizin Tazminini Talep Edebilirsiniz?

1. Ölüm Halinde Talep Edilebilecek Giderler Nelerdir?

• Cenaze giderleri,
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından veya yitirilmesinden doğan kayıplar,
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğramış oldukları kayıplar,

2. Bedensel Zarar Halinde Talep Edilebilecek Giderler Nelerdir?

• Tedavi giderleri,
• Kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından veya yitirilmesinden doğan kayıplar,
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar.

3. Kişilik Hakkının Zedelenmesi Durumunda

Kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir. 

Hakim, bu tazminatın ödenmesi yerine, diğer şekilde bir giderim biçimi kararlaştırabilir ya da bu tazminata ekleyebilir. Özellikle saldırıyı kınayan bir karar verebilmektedir. Ayrıca bu kararın yayımlanmasına da karar verebilmektedir.

Tazminat Miktarı Nasıl Belirlenir?

Hakim hükmedeceği tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını dikkate alarak belirler.

Tazminatın amacı kişinin uğradığı zararı gidermek olup; karar verilen tazminat miktarı ile kişinin zenginleşmesi sağlanamaz.

Tazminatta İndirim Sebepleri Nelerdir?

Zarar gören kişi, zararı doğuran fiile razı olmuş ya da zararın doğmasında veya artmasında etkili olmuş veyahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise hakim, tazminatı indirebilir ya da tamamen kaldırabilmektedir.

Ayrıca zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat yükümlüsü olan kişi, tazminatı ödediğinde yoksulluğa düşecek olur ve hakkaniyette gerektirirse hakim, tazminatı indirebilmektedir.

Tazminat Davalarında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Tazminat davalarında genel yetkili mahkeme davalı kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ayrıca haksız fiilin işlendiği ya da zararın meydana geldiği veyahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer veya zarar görenin yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemesinde de dava açabilirsiniz.

Tazminat Davalarını Hangi Süre İçinde Açabilirim?

Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl içinde ve her durumda fiilin işlendiği tarihten başlayarak 10 yıl içinde yapılmalıdır.

Ancak tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuş ise, bu zamanaşımı uygulanır.

Haksız Fiilden Doğan Zararların Tazmini : Maddi Tazminat Davaları Manevi Tazminat Davaları

Haksız Fiil Nedir?

Haksız fiil, hukuk kurallarına aykırı bir şekilde diğer bir kişinin malvarlığı ya da şahıs varlığında zarar meydana gelmesine sebep olan eylemdir. Haksız fiilden dolayı sorumluluğun doğabilmesi için zararın meydana gelmesi tek başına yeterli değildir; ayrıca haksız fiil işleyen kişinin zararın meydana gelmesinde kusuru ve fiil ile zarar arasında da nedensellik bağının olması gerekmektedir.

Haksız Fiilden Doğan Zararın Giderilmesinde Kimler Sorumludur?

1. Haksız Fiil Nedir?

Kusur sorumluluğu Türk Borçlar Kanunu 49. Maddesinde ; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür” şeklinde düzenlenmiştir.

Madde metninden de anlaşılacağı üzere, kusurlu ve hukuka aykırı bir davranışla bir başkasına zarar veren kişi bu zararı gidermekle sorumludur.

Kanunun aynı maddesine göre zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.

2. Kusursuz Sorumluluk

Haksız fiilden dolayı sorumluluğun doğabilmesi içingenel kural haksız fiili işleyen kişinin kusurlu olması gerekmektedir; Fakat kanun koyucu bazı durumlarda fiili işleyenin kusuru olmasa bile sorumlu olabileceğini düzenlemiştir.

1. Hakkaniyet Sorumluluğu

Hakkaniyetin gerektirdiği  durumlarda ayırt etme gücünden yoksun kişilerin de verdikleri zararlardan sorumlu tutulabilmektedir.

1. Özen Sorumluluğu

Adam Çalıştıranın Sorumluluğu:

Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.  

Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu:

Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli ya da geçici olarak üstlenen kişi, hayvanın verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.  

Yapı Malikinin Sorumluluğu:

Bir binanın ya da diğer yapı eserlerinin maliki olan kimse, bunların yapımındaki bozukluklardan ya da bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. İntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki eksikliklerden doğan zararlardan, malikle birlikte müteselsilen sorumludurlar.

Tehlike Sorumluluğu:

Bir işletmenin önemli ölçüde tehlike arz eden faaliyetinden zarar doğduğu takdirde, bu verilen zarardan işletme sahibi ve var ise işletenin müteselsilen sorumluluğu bulunmaktadır.